જિવ=જિવ=સંબંધી.

આજે થોડી નવી વાત.
હું મારા દોસ્તો સાથે જઈ રહ્યો હતો અને રસ્તા માં થોડા માણસોની ભીડ જોઈ . 
ત્યાં જઈ ને જોયું તો એક વાંદરા નું બચ્ચું રસ્તા માં લોહીલુહાણ હાલત માં પડ્યું હતું.
આજુબાજુ લોકો એને જોઈ રહ્યા હતા.
બીજી બાજુ એને જોઈને મારા દોસ્તોને થોડી સુગ ચઢી એટલે રસ્તામાં મોઢું થોડું બગાડીને વાહન આગળ ભગાયું. આમાં મારા મિત્રનો પણ વાંક નથી. એ સ્વાભાવિક છે
આવું મેં હમેશા જોયું છે કે જયારે પણ કોઈ કુતરું કે કોઈ પ્રાણી ઘાયલ હાલતમાં રસ્તામાં પડ્યું હોય તો મોટા ભાગના લોકો મોઢું બગાડીને કે ચીતરી ચઢી હોય એમ ચાલ્યા જાય છે.
એ સ્વાભાવિક છે કે આવી હાલત જોવી ગમે જ નહિ. અને એ પણ એક પ્રાણીની. તો તો જરા પણ નહિ.
એ સમયે આપણે એને એક તુચ્છ જિવની કે એક પ્રાણીની નજરે જોઈશું.
એ પણ એક સ્વાભાવિક વાત છે.

મારું ધ્યાન એ વાંદરાના બચ્ચા પર ગયું એટલે શરૂઆતની ક્ષણે તો હું પણ મારા દોસ્તોની જેમ આગળ જવા લાગ્યો નાક ટીચકું કરીને.(!)
એ તો સ્વાભાવિક જ છેને.. આવું જોવું આપણને ના ગમે. એટલે આપણે તો ચાલ્યા આગળ.
પણ ત્યારે જ મને એક વિચાર આવ્યો કે આવું તો બધા લોકો કરતા હોય છે.
હું પણ કેમ એ જ લોકો જેવો બનું.
આ માનવમાં પણ થોડી માનવતા રહેલી છે, એને દેખાડવાનો એક પ્રયાસ તો કરી જોઉં.
એટલે કંઈજ વિચાર્યા વગર હું પાછો વાળ્યો અને ત્યાં જઈ ને જોયું.
ત્યાં જ મારા મનમાં એક ઘટના સર્જાઈ.
હું પોતાની જ જાતને હિંમત આપતો રહ્યો "જરા પણ મોઢું ફેરવતો નહિ. ચીતરી ચઢે તો પણ મન કાઠું કરીને એને એક વખત જોવાનો પ્રયાસ કરજે."
આ જ વાતો મારા મનમાં જોર જોર થી બોલતો રહ્યો અને ત્યાં પહોચ્યો.
ત્યાં જોયું તો વાંદરાનું બચ્ચું એક મુડદાની જેમ પડતું હતું.
એની હાલત અહી વર્ણવા જેવી જ નથી.કારણકે એના શરીરમાંથી ચારે બાજુ લોહીની ધારો નીકળતી હતી.
ત્યાં જ ઉભા રહેલા એક રિક્ષાવાળાએ એની બોટલ માંથી એના શરીર પર થોડું પાણી રેડ્યું.
થોડું હલનચલન થયું એટલે લાગ્યું કે હજુ જિવ તો છે.
એટલે તરત જ એનિમલ હેલ્પલાઈન માં ફોન કર્યો પણ.. નંબર બંધ હતો.
આપણા જીવન માં અમુક એવી પળો આવે જ છે જેમાં આપણને જે સમયે જે વ્યક્તિ, વસ્તુ ની જરૂર હોય એ ના જ હોય.
એ સમયે આપણે થોડા હતાશ અને નિરાશ થઇ જઈએ છે, કદાચ પીછેહટ પણ કરીએ.
અને આ ઘટના માં પીછેહટ કરવાની ઈચ્છા પણ થઇ હતી એ પણ હું સ્વીકારું છું.
મારા મન માં કઈક આવું યુદ્ધ ચાલવા લાગ્યું.
(એક બાજુ:"ચલ ને યાર જઈએ. એમજે એના માં વધારે જિવ નથી રહ્યો અને નંબર પણ બંધ છે. ત્યાં બધા રાહ પણ જોઈ ત્યાં છે. ")
(બીજી બાજુ:"ના ના યાર હજુ જિવ છે. એક ટ્રાય તો કરી જોઈએ.")
એક અજીબ પ્રકારનું દ્વન્દ્વ યુદ્ધ થયું.
પણ ત્યાજ મને યાદ આવ્યું કે એનિમલ હેલ્પ લાઈન હોસ્પિટલ(જીવદયા) તો અહી પાસે જ છે.
તરત જ બાઈક ચાલુ કરીને ભાગ્યો ત્યાં.
મન માં પાછા "પીછે હટ" ના અને "માનવતા"ના વિચારોનું દ્વન્દ્વ યુદ્ધ ચાલવા લાગ્યું.
પણ મન તો કાઠું હતું.
ત્યાં પહોચ્યો અને એનિમલ ડોક્ટર ને આખી વાત હાંફતા હાંફતા કહી. (બાઈક પર આવ્યો હતો છતાં!!!)
ડોક્ટર તરતજ સમજી ગયો અને એની સાથે એક માણસ લઈને મારી જોડે આવ્યો.
અમે એ જગ્યા એ પહોચ્યા.
ડોક્ટર એ એને ઉપાડ્યું અને તપાસ્યું.
પણ...
અમે થોડી સેકન્ડ્સ મોડા પડ્યા એવું કહેવાય.
'પંખીડા ને આ પીંજરું જુનું જુનું લાગે, બહુએ સમજાવ્યું તોય પંખી નવું પીંજરું માંગે.'
એમ આ જિવ પણ નવા પિંજારામાં જવા માટે શરીર છોડી ચુક્યું હતું.
જ્યારે ડોક્ટર એ એને મૃત જાહેર કર્યું ત્યારે અજીબ અફસોસ અને અલગ અનુભવ થયો.
મુવીઝ માં જ્યારે આવું જ દ્રશ્ય આવે છે કે કોઈ આપ્તજન હોસ્પિટલ માં એડમીટ હોય અને એને મૃત જાહેર કરે ત્યારે કઈ ખાસ ફિલ નથી થતું કારણકે આપણને ખબર જ છે કે એ માત્ર એક મુવી છે.
પણ એ ભૂલી જઈએ છે કે એ પણ કોઈનું કલ્પનાજીવન જ છે.
બસ એ જ વાત નું ત્યારે ભાન થયું. બરાબર એવું જ જ્યારે આપણે સ્મશાનગૃહમાં અનુભવતા હોઈએ છીએ.(ક્યારેક આપણે પણ આવી જ રીતે ચાલ્યા જ જવાનું છે)
પણ એ જ અજીબ અનુભવ સાથે એક વાત ની ખુશી પણ થઇ. અને એ ખુશી હવે માનવની નજરે જોઈએ ...

માનવ ની નજરે:

વાંદરાના બચ્ચાને અથવા તો એ જિવ ને બચાવવા માટે મેં જે પણ ભાગદોડી કરી, પોતાના રેગ્યુલર જીવન માં થી યુદ્ધ લડીને બહાર આવીને જે પણ પ્રયત્નો કર્યા એમાં ભલે ને હું એ જિવ ને ના બચાવી ના શક્યો. પણ મેં એ જિવ ને રસ્તે રખડતું ના મુક્યું.
જો એમ નું એમ મૂકી દીધું હોત તો એની ઉપર કેટકેટલાય વાહનો ચાલી ગયા હોત અને એ મૃત શરીરની કઈ હાલત થઇ હોત એ આપણને જ ખબર છે.
વાંદરા ની માં એમાં કંઈજ ના કરી શકી હોત. કારણકે એનામાં માતૃત્વ સમાયેલું છે પણ બુદ્ધિ નહિ.
આપણને , "માનવીઓને" ભગવાને ભાવનાઓ અને સમજણ બંને આપ્યા છે.
તો આપણે એ બુદ્ધિ અને સમજણ નો આવો ઉપયોગ કેમ ના કરીએ.
વ્યાવ્હારુ રીતે જોવા જાઓ તો આ વાત થોડી ના પણ માની શકાય.
આપણે હવે બીઝી અને સ્ટેટસ વાળા થઇ ગયાને!
આપણે શું કામ એ જાનવરને જોઈએ?.
એ કચડાઈ ગયો તો આપણે કેટલા?
હવે આ જ વાતમાં સમજદાર અને સ્ટેટસવાળા માણસનું મહોરું કાઢીને એક માનવની નજરે આ વાત જુઓ.
તમારું કોઈ "સંબંધી" આવી હાલતમાં પડ્યું હોત તો શું તમે મોઢું બગાડીને કે જોવાની દરકાર કર્યા વગર ચાલ્યા ગયા હોત?
તમે પણ એક જિવ અને એ પણ એક જિવ.
જિવ=જિવ=સંબંધી.
હવે તમે આ સંબંધીને રસ્તે જ પડ્યું રહેવા દીધું હોત કે એને બચાવવાના પ્રયત્નો કર્યા હોત?
હવે તમને જે પણ જવાબ મળે એ તમારી માનવતા નું સ્તર.